Điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng thuốc nhằm mục đích làm chậm sự phát triển của khối u xơ tuyến tiền liệt đồng thời làm teo nhỏ khối u xơ lành tính, từ đó giúp người bệnh chữa trị khỏi bệnh mà không cần dùng đến các phương pháp mổ u xơ tiền liệt tuyến. Thuốc Tây y, thuốc Đông y và các vị thuốc Nam là những lựa chọn phù hợp người bệnh có thể tham khảo.
Mục lục
Bệnh u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới
U xơ tuyến tiền liệt ở nam giới là căn bệnh hình thành do sự tiếp tục phát triển và phình to kích thước các tế bào tuyến tiền liệt lành tính. Theo thời gian, các tế bào này tạo thành khối u xơ cứng bên trong tuyến tiền liệt nên được giới Y khoa gọi là bệnh u xơ tuyến tiền liệt.
Bệnh còn có nhiều tên thường gọi khác như: Phì đại tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt lành tính, u xơ tiền liệt tuyến. Đây là căn bệnh thường xảy ra ở nam giới trong độ tuổi trung niên ngoài 50 tuổi.
Một số nguyên nhân u xơ tuyến tiền liệt cần kể đến như: sự thay đổi tuổi tác, sự gia tăng hoocmone DHT, lịch sử giai đình, môi trường sống và làm việc, thói quen sinh hoạt hàng ngày không tốt như: uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, cafe…
Do kích thước phình to nên u xơ tuyến tiền liệt gây ra sự rối loạn tiểu tiện ở người bệnh như: đi tiểu nhiều lần cả ngày và đêm, tiểu rắt, bí tiểu, có cảm giác tiểu không hết, tiểu ngập ngừng, lượng nước tiểu mỗi lần đi được ít… Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh có thể biến chứng sang tình trạng nặng hơn như: nhiễm trùng đường tiết niệu, tổn thương bàng quang và thận thậm chí là sỏi bàng quang, suy thận.
Thông tin chi tiết:
Điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng thuốc gì?
Thuốc Tây điều trị nội khoa u xơ tuyến tiền liệt
Dùng thuốc theo đơn (toa) thuốc
Thuốc theo đơn thuốc (hay còn gọi là thuốc theo bán theo toa) là các loại thuốc dược phẩm có dược tính mạnh đòi hỏi phải có đơn thuốc Y tế, do các bác sĩ chuyên khoa kê đơn nhằm tránh việc sử dụng sai chỉ định, sai mục đích, từ đó tránh gây nguy hại đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh (mục 28 – Điều 2 – Luật Dược năm 2016). Thuốc theo toa không được quảng cáo dưới mọi hình thức.
1. Thuốc kháng Alpha 1 (ức chế Alpha blockes)
Thuốc kháng Alpha 1 thường được chỉ định trong điều trị u xơ tuyến tiền liệt như:
- Alfuzosin (Xatral, Uroxatral)
- Terazosin (Hytrin)
- Doxazosin (Cardura)
- Tamsulosin (Flomax)
- Prazosin.
Alpha 1 có tác dụng làm giãn cơ cổ bàng quang và các cơ trơn thành mạch tiền liệt tuyến giúp cổ bàng quang mở rộng hơn, dòng nước tiểu thoát ra dễ dàng hơn; từ đây làm giảm đáng kể các triệu chứng rối loạn tiểu tiện như: đi tiểu nhiều lần, tiểu buốt, tiểu rắt, khó tiểu, bí tiểu, tiểu nhỏ giọt…
Tuy nhiên Alpha 1 chỉ có tác dụng làm giảm triệu chứng bệnh giúp người bệnh dễ chịu hơn. Nó không có khả năng làm chậm sự phát triển hoặc làm nhỏ kích thước khối u xơ tuyến tiền liệt. Vì thuốc có tác dụng hạ huyết áp nên cần lưu ý khi dùng cho người cao tuổi tránh bị hạ huyết áp.
Tác dụng phụ: có thể là đau đầu, đôi khi choáng váng, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, làm hạ huyết áp.
2. Thuốc kháng Androgen ( ức chế 5 Alpha)
Nhóm thuốc kháng Androgen thường dùng là:
- Finasterid (Proscar)
- Một số tài liệu có ghi chép loại thuốc Dutasteride (Avodart) có tác dụng tương đương Finasterid (Proscar). Tuy nhiên, trên thực tế Dutasteride (Avodart) lại hay được dùng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt.
DHT (Dihydrotetosterone) – loại hormone chuyển hóa từ testosterol tập trung 70% trong tuyến tiền liệt được xác định là nguyên nhân bên trong kích thích các tế bào lành tính tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển phình to. Vì vậy, việc sử dụng thuốc 5 Alpha với người mắc phì đại tuyến tiền liệt có tác dụng:
- Làm giảm sự chuyển hóa hormone testosterol sang DHT.
- Ức chế làm chậm sự phát triển của các tế bào tuyến tiền liệt và đồng thời làm giảm kích thước khối u xơ.
- Cải thiện triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu nhờ việc làm giãn các mô cơ tuyến tiền liệt.
Tác dụng phụ: có thể làm giảm ham muốn tình dục, xuất tinh ngược dòng, giảm cương dương, đau đầu, mệt mỏi.
Thuốc kháng Androgen thường được kê đơn kết hợp dùng với thuốc Alpha 1 để mang lại các hiệu quả đồng thời. Thuốc kháng Androgen đáp ứng với thuốc sau một vài tuần, và đáp ứng đầy đủ nhất khi dùng thuốc được 6 tháng
3. Một số loại dược phẩm khác
- Thuốc ức chế PDE-5 (phosphodiesterase-5): Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận Tadalafil (Cialis) là thành phần duy nhất trong nhóm PDE-5 được phép dùng vào việc điều trị phì đại tuyến tiền liệt. Tadalafil có khả năng làm thư giãn các cơ tuyến tiền liệt gần cổ bàng quang, từ đó giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh.
- Mirabegron (Betmiga): Đây là loại thuốc có tác dụng cải thiện chứng đi tiểu nhiều lần hoặc tiểu gấp, tiểu vội nhưng khi đi tiểu chỉ rặn được rất ít nước tiểu.
- Desmopressin: là thành phần thuốc làm hạn chế tiểu đêm nhiều lần. Nó hoạt động bằng cách làm chậm quá trình lọc nước tiểu của thận từ 6 – 8 giờ; đồng thời hạn chế cảm giác mót tiểu về đêm giúp người bệnh ngủ ngon hơn.
- Nhóm kháng cholinergic: dùng trong trường hợp người bệnh gặp các chứng tiểu đột ngột, bí tiểu, khó tiểu hoặc rò rỉ nước tiểu.
Thuốc không theo đơn
Một số loại thuốc được bày bán hoặc giới thiệu đến người bệnh trực tiếp tại các nhà thuốc không cần đơn thuốc. Tuy nhiên, để chắc chắn về tác dụng thuốc cũng như an toàn với sức khỏe, người bệnh vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Permixon: là dịch chiết lipidosterol của cây Serenoa repens (cây cọ lùn) chứa acid béo tự do hoặc ester hoá (97%) có tác dụng cải thiện các chứng rối loạn của tiểu tiện liên quan đến phì đại tiền liệt tuyến.
- Tadenal: là dịch chiết cây mận châu Phi Pygeum africanum có tác dụng chống tăng sinh ở nguyên bào sợi tế bào tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kì (FDA) nó vẫn cần nhiều thử nghiệm lâm sàng hơn nữa ở Hoa Kỳ để xác định hiệu quả.
Điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng Đông Y
Thuốc Đông Y phù hợp với một số đối tượng người bệnh:
- Người bệnh thể trạng yếu không thể dùng được thuốc Tây do nhiều tác dụng phụ.
- Đã điều trị thuốc Tây y nhưng không hiệu quả hoặc hiệu quả rất ít.
- Bệnh nhân không muốn mổ u xơ tuyến tiền liệt.
Thuốc Đông y thường được chia làm 2 loại:
- Thuốc Bắc: Các bài thuốc cổ truyền Trung Hoa dùng nguyên liệu là các vị thuốc Bắc (có xuất xứ từ Trung Quốc chủ yếu).
- Thuốc Nam: là các vị thuốc Nam mọc từ chính đất nước Việt Nam chúng ta được dùng điều trị u xơ.
Bài thuốc Bắc điều trị u xơ tuyến tiền liệt
Bài thuốc 1:
Nguyên liệu:
- Trạch tả, xuyên sơn giáp, đảng sâm, xa tiền tử: mỗi vị 15g
- Phục linh, hồng hoa, đào nhân: mỗi vị 12g
- Chích hoàng kỳ: 30g
- Nhục quế: 3g
- Vương bất lưu hành: 9g
Cách sắc thuốc:
- Cho tất cả các nguyên liệt trên vào ấm thuốc vào sắc cùng 3 bát nước con. Sắc đến khi ấm sôi thì hạ lửa nhỏ liu diu. Sắc đến khi thuốc cạn còn khoảng 1 bát con nước thì chắt ra một nồi chứa lớn.
- Tiếp tục sắc 5 lần tiếp theo giống lần đầu để đảm bảo dùng được hết tác dụng thuốc tránh lãng phí thuốc.
- Đổ chung 6 bát nước thuốc vừa sắc được vào nồi chứa để hòa đều thuốc.
Cách dùng:
- 6 bát thuốc chia uống làm 2 ngày, mỗi ngày uống 3 bát, nên uống sau khi ăn 30 phút (hoặc theo chỉ dẫn của thầy thuốc Đông y).
- Nước thuốc chưa uống có thể để vào ngăn mát tủ lạnh tránh bị hỏng. Trước khi uống đem đun nóng ấm là có thể dùng được.
Chủ trị: dùng điều trị khi người bệnh u xơ tuyến tiền liệt ở giai đoạn nhẹ, có các triệu chứng về rối loạn đường tiểu như: tiểu nhiều lần, cảm giác đi tiểu không hết, dòng nước tiểu yếu, cơ thể mệt mỏi, cảm giác mất sức lực, tay chân lạnh.
Bài thuốc 2:
- Cù mạch: 20g
- Táo đỏ, sa tiền, chi tử: mỗi vị 12g
- Bát chính tán, mộc thông, biển xúc: mỗi vị 9g
- Cam thảo: 6g
- Hoạt thạch: 10g
Cách sắc thuốc và cách dùng giống bài thuốc 1.
Chủ trị: Người bị lúc nóng lúc lạnh, đau bụng dưới, lưỡi đỏ, miệng đắng, nước tiểu có chất trắng đục như nước mỡ tiết ra, đi tiểu nhiều lần, tiểu dắt kèm tiểu buốt, nước tiểu vàng nhạt hoặc có màu vàng đậm, đi tiểu ra máu.
Bài thuốc 3:
Nguyên liệu
- Xa tiền tử, thục địa hoàng: mỗi vị 15g
- Đan bì, ngưu tất, phục linh, trạch tả: mỗi vị 9g
- Hạ khô thảo: 30g
- Sơn từ cô, sơn thù nhục: mỗi vị 6g
Cách sắc thuốc và cách dùng giống bài thuốc 1.
Chủ trị: người bệnh có triệu chứng đau lưng, lòng bàn chân và bàn tay bị nóng, ù tai, đắng miệng, tiểu nhỏ giọt không thông, tiểu dắt, tiểu ngập ngừng và tiểu khó.
Bài thuốc 4:
- Bại tương thảo, nhũ hương: mỗi vị 6g
- Xích thược: 20g
- Đan sâm, đào nhân, bạch chỉ: mỗi vị 12g
- Bồ công anh, xuyên luyện tử: mỗi vị 15g
- Tiểu hồi, hồng hoa: mỗi vị 9g
- Thanh bì: 10g
Cách sắc thuốc và cách dùng giống bài thuốc 1.
Chủ trị: Người bị đi tiểu ra máu, tiểu dắt, tay chân lạnh, đau bụng dưới, lưỡi đỏ tím, mắt thâm quầng đen.
Bài thuốc 5:
- Mẫu lệ, thục địa, ngưu tất, long cốt, hoài sơn: mỗi vị 12g
- Thục địa: 32g
- Lộc giác: 8g
- Đỗ trọng, liên tu, sa uyển, sơn thù, qui đầu: mỗi vị 10g
- Lộc giao, quy gioa, hoài sơn: mỗi vị 16g
- Quế, phụ tử: 18g
- Kỉ tử, thỏ ti tử: mỗi vị 26g
Cách sắc thuốc và cách dùng giống bài thuốc 1.
Chủ trị: Người bị triệu chứng đau mỏi lưng, mặt trắng nhợt, lưỡi nhạt, chân tay lạnh, tiểu đêm nhiều lần, tiểu rắt, đi tiểu có lẫn tinh, chán ăn, mệt mỏi.
Điều trị u xơ tiền liệt tuyến bằng thuốc Nam
Ở nước ta, trinh nữ hoàng cung và Náng hoa trắng là 2 loại thảo dược đã được các nhà nghiên cứu chứng minh có chứa Alkaloid – loại dược tính có tác dụng ức chế phân bào, hạn chế được sự phát triển của khối u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới.
Mặc dù Trinh nữ hoàng cung là loại cây được phát hiện trước (khoảng năm 1990) nhưng chỉ chứa 32 loại Alkaloid, còn Náng hoa trắng (được công nhận năm 2008) nhưng lại chứa tới hơn 60 loại Alkaloid có tác dụng ức chế và làm chậm sự phát triển tế bào u xơ tuyến tiền liệt, đồng thời giúp hỗ trợ điều trị bệnh.
Ngoài ra, Náng hoa trắng còn là loại cây có sức sống mãnh liệt hơn, dễ tìm kiếm hơn, thân, rễ và lá đều to gấp 2 – 3 lần trinh nữ hoàng cung nên hiện nay được nhiều người bệnh tìm hiểu nhiều trong việc điều trị khối u xơ tuyến tiền liệt.
Bài thuốc từ cây trinh nữ hoàng cung
Thực hiện: lấy 3 lá trinh nữ hoàng cung tươi, rửa sạch và thái đoạn. Đưa lên chảo sao khô đến khi lá ngả màu vàng xám. Cho lá đã sao khô vào hãm cùng 1,5 lit nước. Đợi khoảng 10 – 15 phút cho trà ngấm thì dùng uống. Có thể uống thay nước lọc. Thực hiện uống liên tục 7 ngày và nghỉ 7 ngày. Sau đó lại tiếp tục uống 7 ngày. Cứ làm như vậy trong 8 tuần và chờ kết quả.
Bài thuốc từ cây Náng hoa trắng
Chuẩn bị:
- Lá náng hoa trắng đã phơi khô: 10g
- Quả ké đầu ngựa: 10g
- Cây xạ đen: 40g
Thực hiện: Cho các nguyên liệu vào nồi và đun cùng với 1,5 lit nước sạch. Khi nồi sôi, vặn nhỏ lửa và đun thêm 15 – 20 phút để các nguyên liệu được ngấm ra nước. Dùng nước này uống sau bữa ăn, chia uống làm 3 lần. Thực hiện liên tục trong 6 tuần và chờ đợi kết quả.
Với người bệnh bận rộn công việc nhưng vẫn muốn dùng thuốc Nam điều trị bệnh, có thể tìm hiểu một số các thực phẩm chức năng được điều chế từ cây Náng hoa trắng giúp hỗ trợ điều trị u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới, như sản phẩm Vương Bảo.
Vương bảo là sản phẩm của công ty TNHH Tư vấn Y dược Quốc tế đã nghiên cứu và bào chế thành công với mục đích chính giúp ngăn ngừa và hạn chế sự phát triển của phì đại (u xơ) tuyến tiền liệt ở nam giới; đồng thời còn giúp cải thiện các triệu chứng rối loạn tiểu tiện, hỗ trợ điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt.
Hạt bí đỏ và công dụng hỗ trợ điều trị u xơ tuyến tiền liệt
Ngoài 2 loại thảo dược Náng hoa trắng và trinh nữ hoàng cung, hạt bí đỏ là “thần dược” thứ 3 ở nước ta có khả năng hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt. Hoạt chất delta 7 -phytosterol trong hạt bí đỏ có tác dụng làm giảm nồng độ DHT (Dihydrotestosterone), giúp ức chế và làm chậm quá trình phát triển khối u xơ, hỗ trợ điều trị phì đại tiền liệt tuyến.
Các chuyên gia tại Mỹ đưa ra lời khuyên nam giới mỗi ngày nên ăn khoảng 50g – 100g hạt bí đỏ để phòng ngừa và điều trị bệnh u phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
Điều trị nội khoa u xơ tuyến tiền liệt giúp người bệnh tránh đối mặt các ca mổ u xơ tuyến tiền liệt và các biến chứng sau mổ. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có tác dụng khi người bệnh phát hiện và điều trị khi kích thước khối u xơ còn nhỏ. Vì vậy, người bệnh hãy thăm khám bác sĩ ngay khi có các triệu chứng rối loại đường tiểu để phát hiện và điều trị u phì đại tuyến tiền liệt lành tính từ khi còn sớm.
Tác dụng có thể khác nhau tuỳ cơ địa của người dùng