Tăng sản tuyến tiền liệt là gì? Cách chẩn đoán và điều trị

Tăng sản tuyến tiền liệt hay còn có tên gọi khác là phì đại tuyến tiền liệt. Đây là tình trạng phì đại của tuyến tiền liệt khi nam giới bước vào độ tuổi trung niên. Bệnh gây ra các triệu chứng về rối loạn tiểu tiện, gây những bất tiện về sinh hoạt cũng như cuộc sống. Cùng tìm hiểu về chứng bệnh này qua những thông tin dưới đây.

Thế nào là tăng sản tuyến tiền liệt?

Tuyến tiền liệt là bộ phận nằm ở dưới đáy bàng quang, nằm phía trước ống trực tràng và túi tinh, nằm sau xương mu và đồng thời bao quanh một phần ống niệu đạo sau. Tuyến tiền liệt đảm nhiệm 2 chức năng chính là co bóp và kiểm soát nước tiểu thông qua phần ống niệu đạo sau; sản xuất dịch nhầy màu trắng đục hòa vào tinh dịch nhằm nuôi dưỡng và bảo vệ tinh trùng, giúp tinh trùng di chuyển nhanh hơn trong tử cung nữ giới.

Khi nam giới bước vào tuổi trung niên hiện tượng tăng sản tuyến tiền liệt xuất hiện. Có thể hiểu tăng sản tuyến tiền liệt là tình trạng các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục tự phân chia và phát triển với kích thước lớn dần theo thời gian, nó làm tuyến tiền tiền phình to cả về kích thước và trọng lượng gây ra khối u xơ lành tính trong tuyến tiền liệt.

Tăng sản tuyến tiền liệt còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như: bệnh u xơ tiền liệt tuyến, u xơ tuyến tiền liệt lành tính, phì đại tuyến tiền liệt.

Nguyên nhân gây tăng sản tuyến tiền liệt

Hiện nay chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây tăng sản tuyến tiền liệt. Tuy nhiên nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng một số tác nhân có thể tác động gây bệnh tăng sản tuyến tiền liệt như:

• Do các tế bào tuyến tiền liệt lành tính tiếp tục tăng sinh và phát triển khiến kích thước tuyến tiền liệt to dần theo thời gian.
• Do sự gia tăng hormone DHT (dihydrotestosterone) trong cơ thể làm tác động đến các tế bào tuyến tiền liệt.
• Do yếu tố tuổi tác, tuyến tiền liệt cũng như các bộ phận khác dần bị lão hóa khi nam giới bước vào độ tuổi trung niên.
• Do căng thẳng stress kéo dài
• Do thói quen sinh hoạt hàng ngày thiếu khoa học, sử dụng các chất kích thích, uống rượu, bia, cafe, thuốc lá… trong thời gian dài.

 

Dấu hiệu tăng sản tiền liệt tuyến

Sự tăng sản và phì đại tuyến tiền liệt làm cho kích thước tuyến tiền liệt có khối lượng lớn dần. Nó tác động gây áp lực, chèn ép đến các bộ phận xung quanh mà đặc biệt là ống niệu đạo sau và bàng quang, từ đó gây ra các triệu chứng như:

• Đi tiểu khó: Khó khăn khi đi tiểu, khi tiểu tiện phải đứng một lúc trong nhà vệ sinh mới đi được, tia nước tiểu yếu, tiểu ngập ngừng, kèm theo tiểu rắt
• Tiểu són: Tiểu không tự chủ, xuất hiện vào cả ngày lẫn đêm
• Đi tiểu nhiều lần:  Số lần đi tiểu của người bệnh tăng nhiều so với bình thường. Người bệnh đi tiểu nhiều lần cả ngày và đêm.
• Tiểu ngắt quãng:  Hiện tượng đi tiểu bị ngắt quãng, tiểu yếu, tiểu cầm chừng, dòng nước tiểu chảy không thành dòng.

Tăng sản tuyến tiền liệt khiến người bệnh gặp các chứng rối loạn tiểu tiện

• Bí tiểu: người bệnh buồn tiểu nhưng không đi tiểu được. Trường hợp người bệnh bị bí tiểu cấp tính cần phải đưa đi đi thông tiểu nhanh chóng.
• Đi tiểu rắt kèm theo tiểu buốt
• Đi tiểu nhỏ giọt
• Lượng nước tiểu đi được trong các lần đi tiểu rất ít, chỉ khoảng từ 5o – 100 ml/lần.

Chẩn đoán phát hiện tăng sản tuyến tiền liệt

Khi nghi ngờ bị tăng sản tuyến tiền liệt tốt nhất nên đến trung tâm y tế tin cậy để thăm khám và xác định chính xác bệnh. Một số biện pháp chuẩn đoán bệnh được sử dụng như:

Xét nghiệm tìm kháng nguyên chuyên biệt của tuyến tiền liệt (PSA) trong máu

Để loại trừ ung thư bác sĩ khuyên làm xét nghiệm máu PSA. PSA là một protein được sản xuất bởi những tế bào tuyến tiền liệt, thường xuất hiện ở mức cao trong máu của nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt.

Siêu âm trực tràng

Phương pháp sử dụng một đầu dò được chèn vào trực tràng nhằm hướng các sóng âm về tuyến tiền liệt. Các tiếng vang của sóng âm tạo nên một hình ảnh của tuyến tiền liệt trên màn hình quan sát.

Nghiên cứu dòng chảy nước tiểu

Đôi khi bác sĩ yêu cầu người bệnh đi tiểu vào thiết bị đặc biệt để đo xem nước tiểu chảy như thế nào.Sự giảm về dòng chảy thường gợi ý đến BPH.

Soi bàng quang

Phương pháp này giúp bác sĩ thấy được kích thước của tuyến và nhận định được vị trí cũng như mức độ tắc nghẽn.

Các điều trị bệnh tăng sản tuyến tiền liệt

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Điều trị nội khoa bằng thuốc uống là phương pháp thường được áp dụng khi người bệnh bị tăng sản tuyến tiền liệt ở giai đoạn nhẹ, khối lượng và kích thước tuyến tiền liệt mới tăng nhẹ <45g. Các loại thuốc này sẽ có tác dụng ức chế sự phát triển của các tế bào tuyến tiền liệt lành tính, hỗ trợ làm teo nhỏ tuyến tiền liệt phì đại đồng thời làm giảm bớt các triệu chứng khó chịu, “bất tiện” của căn bệnh này.

Hình ảnh cây Náng hoa trắng

Có nhiều loại thuốc điều trị hỗ trợ làm giảm khối u xơ tuyến tiền liệt như:

• Thuốc Tây y: các nhóm thuốc ức chế alpha 1, 5 alpha, nhóm alpha không chọn lọc…
• Thuốc Nam: là các bài thuốc có nguyên chính là các loại cây cỏ mọc tại đất nước Việt Nam ta như: cây Náng hoa trắng, trinh nữ hoàng cung, hạt bí đỏ.
• Thuốc Bắc: là những bài thuốc cổ truyền có xuất xứ từ Trung Quốc, nguyên liệu thuốc xuất phát từ Trung Quốc với liều lượng được quy định chính xác.

Để xem chi tiết các loại thuốc cũng như cách dùng thuốc điều trị tăng sản tuyến tiền liệt, mời bạn tham khảo:

Phẫu thuật cắt bỏ khối tăng sản tuyến tiền liệt

Cắt bỏ khối tăng sản tuyến tiền liệt hay còn gọi là mổ u xơ tiền liệt tuyến là phương thức điều trị khi người bệnh có kích thước khối u xơ lớn > 80g (ở thời điểm này các loại thuốc điều trị nội khoa chỉ có tác dụng ít hoặc không còn tác dụng).

Đây là phương pháp nhanh chóng nhằm loại bỏ khối u xơ tuyến tiền liệt, tuy nhiên cách này có nhược điểm là người bệnh có thể bị các biến chứng sau hậu phẫu như: nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng vết mổ, khó tiểu tạm thời, mất nhiều máu, mẹt mỏi, thân nhiệt giảm, hàm lượng Natri trong máu bị tụt.

Các phương pháp mổ u xơ tuyến tiền liệt phổ biến hiện nay như:

• Mổ nội soi u xơ tuyến tiền liệt
• Mổ nội soi cắt u xơ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP)
• Mổ rạch tiền liệt tuyến gần cổ bàng quang (TUIP )
• Mổ bốc hơi nước u xơ tuyến tiền liệt bằng dao lưỡng cực Bipolar
• Dùng tia laser làm bốc hơi khối u xơ tuyến tiền liệt
• Mổ mở u xơ tiền liệt tuyến
• Nút động mạch phì đại tuyến tiền liệt (PAE)

Thức ăn tốt cho người bị tăng sản tuyến tiền liệt

Bên cạnh điều trị bệnh, lưu ý bổ sung ăn uống hàng ngày cũng là việc làm rất cần thiết giúp người bệnh tăng cường sức khỏe cũng như hỗ trợ làm giảm sự tăng sản khối u xơ tuyến tiền liệt. Một số loại thực phẩm tốt người bệnh tăng sản tuyến tiền liệt có thể tham khảo như:

• Các loại rau xanh và chất xơ có lợi như: cà chua, súp lơ xanh, rau bina, các loại đậu đỗ, xu hào, cải bắp…
• Các loại hải sản như: cá hồi, cá quả, cá thu, cá chích, tôm, cua
• Các loại hạt ngũ cốc như: hạt dẻ, hạt điều, quả óc chó, hạnh nhân, đậu phộng, đỗ tương…
• Uống đủ nước lọc hàng ngày (khoảng 1,5 – 2 lit/ngày) nhưng hạn chế uống vào buổi tối. Ngoài ra người bệnh phì đại tuyến tiền liệt còn có thể tham khảo một số loại thức uống khác giúp tăng cường sức khỏe đồng thời giúp hỗ trợ làm teo nhỏ kích thước tuyến tiền liệt như: nước trà xanh, nước ép hoa quả.