Phì đại tuyến tiền liệt là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách chữa trị

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt là gì? Nguyên nhân phì đại tuyến tiền liệt là gì? Biểu hiện, triệu chứng bệnh phì đại tiền liệt tuyến như thế nào? Cách chữa trị phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới? Người bị phì đại tiền liệt tuyến nên ăn gì và kiêng gì?… là những thắc mắc thường gặp ở đàn ông độ tuổi trung niên. Mời bạn cùng tuyentienliet.com.vn tìm lời giải đáp sau đây nhé.

Tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt (hay còn gọi là tiền liệt tuyến) là một tuyến tiết sinh dục ở nam giới, nằm dưới bàng quang, nằm phía trước túi tinh và trực tràng, nằm sau xương mu và đồng thời bao quanh một phần niệu đạo sau – một phần niệu đạo sau đi xuyên qua tuyến tiền liệt.

Chức năng tuyến tiền liệt ở nam giới là tiết ra một dịch kiềm hòa lẫn với tinh dịch, có nhiệm vụ hỗ trợ quá trình xuất tinh, nuôi dưỡng và bảo vệ tinh trùng trong tinh dịch khỏi các tác nhân gây bệnh. Các tinh trùng được xuất ra kèm với chất dịch của tuyến tiền liệt có khả năng di chuyển tốt hơn bên trong tử cung của nữ giới, làm môi trường sống giúp tinh trùng sống lâu hơn và có khả năng giữ gen di truyền tốt hơn. Thông thường, lượng dịch kiềm này có thể chiếm từ 25% – 50% dung lượng tinh dịch.

Kích thước tuyến tiền liệt của nam giới khi sinh ra bằng hạt đâu. Tuổi niên thiếu nó bắt đầu lớn dần lên nhanh chóng. Đến tuổi trưởng thành (khoảng 18 – 20 tuổi) kích thước tuyến tiền liệt duy trì trung bình ở kích cỡ cao khoảng 3cm,rộng khoảng 4cm, dày khoảng 2,5cm và nặng trung bình khoảng 20g.

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt là gì?

Phì đại tuyến tiền liệt còn hay được gọi với các tên gọi khác như: u xơ tiền liệt tuyến, u xơ tiền liệt tuyến, u phì đại tuyến tiền liệt lành tính.

Mức độ bệnh phì đại tuyến tiền liệt nặng hoặc nhẹ khác nhau được thể hiện qua trọng lượng và kích thước tuyến tiền liệt. Cụ thể:

• Bệnh phì đại tuyến tiền liệt mức độ nhẹ: có kích thước khoảng từ 30g – 80g.
• Phì đại tuyến tiền liệt mức độ nặng: có kích thước lớn với trọng lượng khoảng từ 100g – 200g.

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt tạo áp lực chèn ép vào niệu đạo và bàng quang do sự tăng sinh kích thước. Nó khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong việc tiểu tiện như: tiểu ngập ngừng, tiểu khó, tiểu đêm, bí tiểu, tiểu ngắt quãng, tiểu rắt kèm tiểu buốt, tiểu nhiều lần…

Ở Việt Nam, các số liệu thống kê cho thấy hiện nay có tới 45% – 70% nam giới ở độ tuổi từ ngoài 50 đến 75 tuổi mắc u xơ tuyến tiền liệt.

Hình ảnh tuyến tiền liệt phì đại về kích thước

Nguyên nhân phì đại tuyến tiền liệt

Đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt, cho thấy phì đại tuyến tiền liệt dễ phát tán ở những người có cuộc sống:

• Độ tuổi: Phì đại tuyến tiền liệt thường “gõ cửa chào hỏi” nam giới đã qua độ tuổi sinh sản (ngoài 50 tuổi đến 80 tuổi). Tỉ lệ u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới tuổi 40 thường rất thấp.
• Tiền sử gia đình: những người có người thân bị phì đại tuyến tiền liệt thường có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.
• Uống không đủ nước lọc trong ngày.
• Môi trường: Có cuộc sống trong môi trường ô nhiễm nhưng thiếu các phương tiện bảo vệ sức khỏe
• Dinh dưỡng thiếu cân bằng: người có thói quen ăn quá nhiều đồ dần mỡ, chiên rán, ăn ít rau xanh, chất xơ và hoa quả dễ làm tăng nguy cơ mắc u xơ tiền liệt tuyến.
• Sử dụng nhiều bia rượu, các chất béo động vật, các chất kích thích như cà phê, thuốc lá… làm cho sức đề kháng ngày một suy giảm
• Mắc các bệnh về xơ gan, đái tháo đường, viêm tuyến tiền liệt thường kéo theo bệnh u xơ tuyến tiền liệt.
• Yếu tố khác: Các nghiên cứu chỉ ra sinh hoạt tình dục quá nhiều hoặc không sinh hoạt tình dục đều làm tăng nguy cơ gây bệnh.

Ai có nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt?

Theo nghiên cứu, nam giới tuổi sau 40 là những người có nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt cao nhất. 45-70%  là tỷ lệ số nam giới trong độ tuổi từ 45-75 mắc phì đại tuyến tiền liệt, tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng lớn. Theo số liệu thống kê của các tổ chức y tế, có trên 50% nam giới từ 60-70 tuổi bị phì đại tuyến tiền liệt và lên đến 88% ở những người tuổi ngoài 80.

Ngoài ra, các bác sĩ cũng nhận thấy rằng phì đại tuyến tiền liệt cũng thường gặp hơn ở người trước đó có cuộc sống không khoa học, nhiều căng thẳng, sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm, lạm dụng bia rượu và các chất kích thích hoặc mắc các bệnh liên quan đến tiết niệu, bàng quang mà không điều trị đến nơi đến chốn.

Dấu hiệu, triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt phình to gây chèn ép lên bàng quang và niệu đạo, làm tác động gây ra các bệnh về đường tiểu như:

Tiểu khó khăn

Người bệnh đi tiểu khó và xuất hiện chứng tiểu rắt kèm theo, có cảm giác mót tiểu và muốn đi tiểu ngay, nhưng vào WC lại phải chờ một lúc mới có thể tiểu được, dòng nước tiểu yếu, nhỏ, luôn có cảm giác tiểu không hết, khó tiểu gây bất tiện trong công việc và sinh hoạt.

Tiểu nhiều lần trong ngày

Đây là biểu hiện dễ phát hiện nhất. Người bệnh hay buồn tiểu tiện, số lần đi tiểu trong ngày tăng đột biến, có thể lên mức 10 – 12 lần/ngày. Khoảng cách giữa 2 lần đi tiểu ngắn, mỗi lần đi chỉ được ít nước tiểu. Tiểu nhiều lần làm người bệnh cảm thấy xấu hổ, mất tự tin trong cuộc sống, đặc biệt là khi làm việc hoặc giao tiếp với khách hàng.

Tiểu khó là triệu chứng điển hình của phì đại tuyến tiền liệt

Tiểu đêm nhiều lần

Không chỉ ban ngày, tiểu nhiều lần còn xảy ra vào ban đêm (thường nhiều hơn 3 lần/đêm) gây ra chứng tiểu đêm nhiều lần. Tiểu đêm khiến nam giới ngủ không sâu, mất ngủ, ngủ không đủ giấc… Tình trạng này kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, sức khỏe suy giảm, mất sức lực, làm việc không tập trung… làm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống người bệnh.

Tiểu són, tiểu không hết

Là hiện tượng người bệnh có cảm giác buồn tiểu nhưng rặn chỉ ra ít nước tiểu, són từng chút một, luôn có cảm giác tiểu không hết và vẫn muốn tiểu đi kèm. Trường hợp nặng có thể xảy ra tình trạng rỉ nước tiểu, nước tiểu nhỏ giọt thường xuyên. Tiểu són khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi, gây chứng mất ngủ trầm trọng khi xảy ra vào ban đêm.

Tiểu ngắt quãng

Bệnh phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới thường đi kèm với sự hình thành của sỏi bàng quang gây ra tình trạng đi tiểu đột ngột bị ngắt quãng hay còn gọi là tiểu ngập ngừng. Triệu chứng này sẽ trở nên trầm trọng hơn nếu gặp lạnh hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích, các thuốc chống cholinergic và thuốc thần kinh.

Số lượng nước tiểu ít: Do đi tiểu nhiều lần, lượng nước tiểu tích trữ trong bàng quang không đầy mà người bệnh vẫn mót tiểu nên số lượng nước tiểu đi được rất ít.

U xơ tiền liệt tuyến có nguy hiểm không?

U xơ tuyến tiền liệt trở thành vấn đề khá nghiêm trọng khi nó gây ảnh hưởng lớn tới vấn đề tiểu tiện. Các biến chứng thường gặp của bệnh nếu không được điều trị kịp thời:

• Gây bí tiểu cấp tính: Tắc nghẽn dòng nước tiểu (bí tiểu) khiến người bệnh bị đau bụng đột ngột, buồn tiểu nhưng không thể đi tiểu. Trường hợp này các bác sĩ phải dùng ống thông tiểu, thông qua niệu đạo vào bàng quang. Một số nam giới yêu cầu phẫu thuật hoặc các thủ tục khác để giảm hiện tượng bí tiểu.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Sự chèn tuyến tiền liệt vào đường tiết niệu lâu ngày có thể gây viêm một phần đường đường tiết niệu. Tình trạng này có thể giảm bớt khi người dùng điều trị bằng thuốc, nhưng nó vẫn có thể tái đi, tái lại nhiều lần nếu tuyến tiền liệt ngày càng phình to.
• Hình thành sỏi bàng quang: Tuyến tiền liệt phình to chít hẹp cổ bàng quang khiến bàng quang không thể tống hết nước tiểu ra ngoài. Nước tiểu bị ứ đọng lâu ngày có thể làm tăng áp lực trong bàng quang gây tràn nước tiểu trong bàng quang, làm tổn thương bàng quang và gây hình thành sỏi quàng quang.

U xơ tuyến tiền liệt có thể gây sỏi bàng quang

• Suy thận: Bàng quang bị ứ đọng nước tiểu tác động làm gia tăng sức căng ở thận, đồng thời làm hạn chế dòng chảy của nước tiểu từ thận và quá trình bài tiết nước tiểu, có thể gây tổn thương thận cấp – tình trạng suy giảm chức năng thận kéo dài từ vài giờ đến vài ngày sau đó cơ thể tự điều chỉnh phục hồi bình thường. Nhưng nếu kéo dài có thể gây chứng suy thận cấp hoặc có thể là bệnh thận mạn.
• Đi tiểu ra máu: Áp lực khi nước tiểu không thoát được ra ngoài khiến bàng quang bị căng tức kéo theo các tĩnh mạch trong bàng quang và niệu đạo cũng căng tức. Khi nam giới cố gắng rặn tiểu, các tĩnh mạch bị sức ép và bị vỡ gây ra tình trạng tiểu tiện ra máu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi gặp các vấn đề về tiết niệu bạn gặp phải kéo dài, không tự khỏi sau 7 – 10 ngày, bạn nên thu xếp thời gian gặp bác sĩ để kiểm tra xem các triệu chứng gây ra có phải do sự phì đại của tuyến tiền liệt mở rộng hay không. Từ đó tìm ra bệnh và có lựa chọn điều trị phù hợp.Trong trường hợp người bệnh bị bí tiểu cấp tính cần tìm sự trợ giúp của bác sĩ ngay lập tức để được điều trị thông tiểu.

Nếu không có những triệu chứng quá khó chịu về tiết niệu và không đặt ra mối đe dọa sức khỏe nào có thể không cần phải điều trị. Nhưng vẫn cần sự kiểm tra của bác sĩ để đảm bảo rằng chúng không phải là do các vấn đề khác như ung thư tuyến tiền liệt.

Cách chuẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt

Bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp sau đây để chuẩn đoán có phải phì đại tuyến tiền liệt hay không:

• Thăm trực tràng: Sờ vào tuyến tiền liệt qua trực tràng có thể phát hiện tuyến tiền liệt khi đã to đáng kể. Phương pháp này phụ thuộc nhiều vào kỹ năng của bác sĩ.
• Xét nghiệm máu: Dùng để loại trừ ung thư tuyến tiền liệt, hiện tượng tăng cao PSA (kháng nguyên đặc hiệu tiền liệt tuyến) là dấu hiệu chỉ thị ung thư. Bác sĩ thường lấy máu trước khi thăm trực tràng. Ở người bình thường, PSA nhỏ hơn 4 ng / ml . Nếu PSA trên 10 ng/ml thì có khả năng bị ung thư hơn là u xơ.
• Siêu âm: Tuyến tiền liệt, vùng tinh hoàn, thận được siêu âm để loại trừ ung thư và thận ứ nước. Phương pháp này cho phép xác định kích thước và khối lượng của tuyến tiền liệt. Tuyến tiền liệt thông thường có thể tích khoảng 20 ml.

Phương pháp điều trị u phì đại tuyến tiền liệt

Sau khi khám, xét nghiệm và chuấn đoán bác sĩ sẽ chọn phương pháp điều trị thích hợp cho người bệnh phụ thuộc vào kích thước tuyến tiền liệt, các triệu chứng và tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh. Thông thường có hai phương pháp điều trị chính là: điều trị nội khoa hoặc điều trị ngoại khoa tuyến tiền liệt

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Dùng thuốc điều trị nội khoa u xơ tuyến tiền liệt

Điều trị nội khoa u phì đại tuyến tiền liệt từ bên trong là phương pháp được áp dụng khi u xơ tuyến tiền liệt còn ở mức độ nhẹ, kích thước tuyến tiền liệt chưa quá to, người bệnh mới chỉ gặp các rối loạn về tiểu tiện. Một số thành phần thuốc điều trị  nội khoa u xơ tuyến tiền liệt như:

• Dùng các loại thảo dược tự nhiên như: cao náng hoa trắng, cao trinh nữ hoàng cung hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt.
• Thành phần nhóm thuốc kháng Alpha 1
• Thành phần nhóm thuốc kháng Androgen

Lưu ý: đối với những người từ 45 tuổi trở lên, phì đại tuyến tiền liệt là chứng bệnh không thực sự nguy hiểm và có thể điều trị được.  Tuy nhiên, để điều trị bệnh có hiệu quả cũng như lấy lại cân bằng cuộc sống, người bệnh cần thăm khám tại các địa chỉ uy tín để được tư vấn và cấp thuốc điều trị. Người bệnh không nên tự ý mua thuốc tại các hiệu thuốc (hoặc mua thuốc theo đơn của người khác) để tránh các rủi ro có thể xảy ra.

Điều trị ngoại khoa

Một số phương pháp điều trị ngoại khoa u xơ tuyến tiền liệt được áp dụng như:

Mổ nội soi u xơ tuyến tiền liệt

Các bác sĩ chuyên khoa dùng dụng cụ chuyên dụng tiến hành mổ nội soi u xơ tuyến tiền liệt. Mổ nội soi thường chỉ định cho các khối u nhỏ hơn 80g. Có nhiều phương pháp được áp dụng như: mổ nội soi cắt u xơ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP), Mổ rạch u xơ tuyến tiền liệt gần cổ bàng quang (TUIP), làm bốc hơi khối u xơ bằng lưỡi dao lưỡng cực, bằng tia laser, nút động mạch u xơ tuyến tiền liệt (PAE)…

Mổ nội soi áp dụng với khối u xơ nhỏ

Với ưu điểm có tính thẩm mĩ tốt, không để lại vết mổ, ít đau, người bệnh tự đi lại được trong thời gian ngắn, thời gian phục hồi nhanh, mổ nội soi vẫn là phương pháp được đánh giá là hiệu quả nhất trong điều trị ngoại khoa u xơ tiền liệt tuyến hiện nay.

Phương pháp phẫu thuật mổ mở

Phẫu thuật mổ mở thường chỉ định áp dụng đối với các khối u xơ tuyến tiền liệt quá to, có trọng lượng lớn hơn 80g. Tuy nhiên, các trường hợp mổ mở thường ít xảy ra (chỉ chiếm khoảng 1 – 2 %). Hai phương pháp mổ mở phổ biến hiện nay là mổ mở theo đường sau xương mu hoặc mổ mở qua bàng quang.

Mời bạn xem chi tiết các phương pháp mổ và quy trình mổ u xơ tuyến tiền liệt dưới đây:

Lưu ý: tất cả các trường hợp điều trị ngoại khoa u xơ tuyến tiền liệt đều cần được sự thăm khám và chỉ định từ bác sĩ điều trị. Tùy vào tình trạng bệnh hiện tại, người bệnh hãy bình tĩnh lắng nghe lời tư vấn cũng như tìm hiểu các phương pháp mổ u xơ tuyến tiền liệt để có lựa chọn phù hợp cho bản thân.

Khi phát hiện các triệu chứng bấn ổn về đường tiểu tiện, người bệnh hãy chủ động thăm khám để xác định có phải là phì đại tuyến tiền liệt hay không, từ đó có phương pháp điều trị sớm bảo vệ sức khỏe.

Phì đại tuyến tiền liệt nên ăn gì, kiêng gì?

Phì đại tuyến tiền liệt nên ăn gì?

Một số thực phẩm dưới đây có tác dụng tốt cho người bệnh phì đại tuyến tiền liệt, giúp người bệnh cải thiện tình trạng bệnh:

• Các món ăn từ đậu nành và đậu xanh vì trong các thực phẩm này có tác dụng tương tự nội tiết tố, như Isoflavone và Lignane, để ức chế phản ứng viêm tấy trong tuyến tiền liệt.
• Các loại cải đặc biệt là bắp cải để mượn chất kháng oxy-hoá trong lá cải làm phương tiện giải độc cho tiền liệt tuyến.
• Giá sống, để giảm thiểu nguy cơ biến thể ác tính thông qua hoạt chất kháng ung thư như daifzein, genistein…

Cà chua – loại thực phẩm tốt cho người bệnh phì TTL

• Cà chua để mượn lycopin trong vỏ trái cà làm lá chắn chống ung thư.
• Các loại cá biển dồi dào dầu béo 3-Omega như cá saba, cá hồi, cá mòi làm phương tiện trung hoà hoạt tính của các chất gây viêm. Với người không thích ăn cá thì mè đen là giải pháp thay thế nhờ cũng chứa nhiều 3-Omega.

Phì đại tuyến tiền liệt nên kiêng ăn gì?

Bệnh nhân u xơ tuyến tiền liệt hay nhớ tránh xa các nhóm thức phẩm sau nhé:

• Nhóm các loại mỡ động vật và các món ăn béo như patê gan, sốt mayonnaise, bơ, món ăn chiên mỡ nổi vì đó là những yếu tố tăng cường hoạt tính của men 5-alpha reductase, nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm tấy của tuyến tiền liệt.
• Nhóm thực phẩm có chứa chất đạm động vật quá cao. Theo nhiều nhà nghiên cứu, nam giới từ tuổi 50 không nên có hơn 100g thịt trong mỗi bữa ăn nếu muốn phòng ngừa ung thư tiền liệt tuyến.
• Các loại đồ uống có gas, đồ ngọt nhân tạo như nước ngọt có gas, bánh gato, bánh ngọt, kem các loại…
• Các nhóm đồ ăn nhanh, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều gia vị cay nóng như: tỏi, ớt, hạt tiêu, mì, xúc xích, khoai tây chiên…
• Các loại đồ uống có cồn, chất kích thích như: rượu, bia, thuốc lá, cafe, trà…

Phòng tránh bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Để phòng tránh hiệu quả phì đại tuyến tiền liệt, chúng ta nên có chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt một cách lành mạnh ngay từ khi còn trẻ. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích của bác sỹ:

• Cân bằng thời gian làm việc và thời gian nghỉ ngơi hợp lí
• Luyện tập thể dục thể thao hàng ngày nhằm nâng cao sức khỏe và ngăn ngừa các bệnh tật.
• Chế độ dinh dưỡng phù hợp như ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế mỡ động vật.
• Uống đủ nước lọc mỗi ngày (tối thiểu 2 lit/ngày).
• Đi tiểu đều đặn, không nhịn tiểu vì kéo dài có thể gây ra các bệnh về đường tiết niệu.
• Sinh hoạt tình dục đều đặn.

Vương Bảo hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt

Để hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt người bệnh có thể sử dụng thực phẩm chức năng Vương Bảo. Với thành phần là cao nắng hoa trắng, cao hải trung kim, cao rau tàu bay và cao nam sài hồ có tác dụng ngăn ngừa và hạn chế sự phát triển của u xơ ( phì đại lành tính ) tiền liệt tuyến. Cải thiện các rối loạn tiểu tiện ở bệnh nhân u xơ tiền liệt tuyến, tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu không hết, tiểu nhiều lần.